تثبیت قیمت چیست؟

تثبیت قیمت

تثبیت قیمت : تصور کنید در شهر کوچکی فقط دو فروشگاه بستنی فروشی به نام­های«Creamy Delig «اسکوپ» و «فراستی» وجود دارد. وقتی این دو فروشگاه با یکدیگر در بازار فروش بستنی در رقابت هستند با ارائه قیمت های بهتر، بهبود کیفیت بستنی و ارائه طعم­های خلاقانه جدید، سعی در جذب مشتریان بیشتر دارند. این رقابت برای مصرف­کنندگان مفید است زیرا می تواند منجر به تولید محصولات بهتر و قیمت پایین­تر برای آنها شود. حالا فرض کنید صاحبان این دو فروشگاه با هم توافق کرده و تصمیم بگیرند که رقابت قیمتی با یکدیگر را متوقف کنند و بستنی­های خود را به قیمتی بالا­تر از قیمت رقابتی بفروشند. دراین صورت مهم نیست که مردم شهر برای بستنی به کدام فروشگاه مراجعه کنند زیرا برای خرید بستنی از هر دو فروشگاه باید قیمتی یکسان و بالا­تر از قبل بپردازند. به دلیل این توافق، مشتریان دیگر نمی توانند از این دو فروشگاه که تلاش می کنند با قیمت­های بهتر یا بستنی بهتر از یکدیگر پیشی بگیرند، محصول خود را تهیه کنند بلکه مجبورند کالا را با قیمت بالا و با کیفیتی که ارائه می­شود بپذیرند زیرا رقابتی که به ایجاد معاملات بهتر برای مشتریان کمک کرد، از بین رفته است.

باتوجه به مثال بالا تثبیت قیمت، توافقی (کتبی، شفاهی یا رفتار هماهنگ) بین رقبا است که بر اساس آن قیمت­ را به عنوان یکی از عوامل رقابت افزایش، کاهش یا تثبیت می­کنند. به طور کلی، قواعد رقابتی ایجاب می­کنند که هر شرکت قیمت­ها و سایر شرایط را به تنهایی و بدون توافق با رقیب تعیین کند. همچنین هنگامی که مصرف کنندگان تصمیم می گیرند که محصول یا خدمتی را بخرند، انتظار دارند که قیمت بر اساس عرضه و تقاضا به طور آزادانه تعیین شده باشد، نه بر اساس توافق بین رقبا. وقتی رقبا توافق می­کنند که به نوعی رقابت را محدود کنند، نتیجه اغلب قیمت­های بالاتر از قیمت رقابتی است.

اگر این توافق نتواند یکی از توجیحات زیر را برآورده سازد ضدرقابتی تلقی می­شود: (1) منجر به دستیابی به منافع عینی شود. ۲.به نفع مصرف­ کنندگان باشد. ۳.شامل محدودیت­های ضروری نشود. ۴.منجر به حذف رقابت در بخش قابل توجهی از بازار نشود. برای اینکه بگوییم یک توافق با هدف محدود کردن رقابت ایجاد شده است یا خیر باید محتوا، هدف و زمینه اقتصادی که در آن اعمال می­شود به خوبی بررسی شود. واقعیت این است که محتوا و هدف قرارداد تعیین قیمت اغلب حذف رقابت بین طرفین با هدف افزایش قیمت خواهد بود.

پرونده Truck Cartel در سال 2016 یکی از مهم ترین پرونده های ضد انحصار در تاریخ اتحادیه اروپا است که در خصوص تولید کنندگان بزرگ کامیون است. در این پرونده چندین تولیدکننده پیشرو کامیون به مدت 14 سال، از سال 1997 تا 2011، برای تثبیت قیمت‌ها و هماهنگ کردن زمان‌بندی و انتقال هزینه‌ها برای معرفی فناوری‌های کاهش انتشار با یکدیگر تبانی کرده‌اند. این توافق شامل شرکت های بزرگی مانند DAF، Daimler، Iveco، MAN و Volvo/Renault بود.

تحقیقات کمیسیون اروپا نشان داد که این شرکت ها به روش های زیر تبانی کرده اند:

تثبیت قیمت: شرکت‌ها قیمت‌های «فهرست ناخالص» را که قیمت‌های پایه قبل از هرگونه تخفیف است، به صورت هماهنگ تعیین کرده اند. چنین هماهنگی به این معنی است که مشتریان از رقابت قیمتی بالقوه بین این تولیدکنندگان بزرگ سود نمی­برند.

زمان‌بندی ارائه فناوری: سازندگان همچنین درباره زمان معرفی فناوری‌های جدید انتشار گازهای گلخانه‌ای توافق کرده­اند.

انتقال هزینه ها: شرکت ها به جای جذب هزینه های فناوری های جدید یا رقابت بر سر میزان هزینه هایی که متحمل می­شوند، تبانی کردند تا آنها را به طور یکسان به مشتریان منتقل کنند. این عمل به ویژه به مشتریان آسیب رساند، زیرا آنها نمی­توانستند شرایط یا هزینه های بهتری را از تولید کننده دیگری در کارتل جستجو کنند.

در ژوئیه 2016، کمیسیون اروپا جریمه‌هایی به مبلغ تقریباً 3 میلیارد یورو را بر تولیدکنندگان کامیون اعمال کرد. این رای بر تعهد کمیسیون اروپا به تضمین رقابت منصفانه تاکید و اقدامات پنهانی را که حتی در صنایع بزرگ می­تواند وجود داشته باشد، آشکار کرد. این جریمه ها به عنوان یادآوری به شرکت ها در مورد عواقب شدید رفتار ضد رقابتی بود و بر اهمیت رعایت قوانین رقابت تأکید کرد.

در نظام حقوقی ایران طبق بند۱ ماده۴۴ قانون اجرای سیاست های کلی اصل۴۴ قانون اساسی «هرگونه تبانی از طریق قرارداد، توافق و یا تفاهم (اعم از کتبی، الکترونیکی، شفاهی و یا عملی) بین اشخاص که یک یا چند اثر زیر را به دنبال داشته باشد به نحوی که نتیجه آن بتواند اخلال در رقابت باشد ممنوع است :

۱.مشخص کردن قیمتهای خرید یا فروش کالا یا خدمت و نحوه تعیین آن در بازار به طور مستقیم یا غیرمستقیم.»

باتوجه به متن ماده، تثبیت قیمت فی نفسه نمی­تواند مخل رقابت باشد و برای ضدرقابتی دانست آن باید به گونه­ای منجر به اخلال در رقابت شود.