ادغام و تملک چیست؟

ادغام و تملک

ادغام و تملک، به عنوان یکی از رایج‌ترین روش‌های رشد و افزایش مقیاس شرکت‌ها، نقش مهمی در تقویت قابلیت رقابتی آنها در بازار ایفا می‌کند. ادغام و تملک این دو استراتژی به دلیل اهمیت و تأثیرگذاری بالایشان بر اقتصاد جهانی، اغلب در صدر اخبار قرار می‌گیرند. ادغام و تملک در بخش‌های متنوع اقتصادی و در سطح جهانی رخ می‌دهد و اغلب شامل مبالغ هنگفتی است. برای مثال، در سال 2014، فیسبوک واتساپ را با مبلغ تقریبی 22 میلیارد یورو خریداری کرد. همچنین، در سال 2000، ادغام بین گلاکسو ولکام و اسمیت کلاین بیچام با مبلغی در حدود 76 میلیارد یورو اتفاق افتاد.

شرکت‌ها به دلایل متنوعی به سمت ادغام و تملک گرایش دارند، از جمله تغییرات بنیادی در بازار، خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی، تحولات تکنولوژیکی و غیره. ادغام و تملک این روش‌ها می‌توانند از طریق خرید سهام، اکتساب دارایی‌ها، اجاره، قراردادها، یا ایجاد سرمایه‌گذاری‌های مشترک انجام شوند. پس از ادغام، شرکت‌های خریدار معمولاً بر استراتژی‌ها و سیاست‌های تجاری شرکت‌های هدف تأثیرگذار هستند. این تغییرات می‌توانند به بهبود کارایی یا دستیابی به بازارهای جدید منجر شوند.

اثرات ضدرقابتی ادغام‌های افقی

ادغام‌های افقی، که در آن دو شرکت فعال در یک سطح از زنجیره تولید یا بازار با هم ادغام می‌شوند، می‌توانند تأثیرات ضدرقابتی قابل توجهی داشته باشند. اولین و مهم‌ترین تأثیر، کاهش تعداد رقبا در بازار است که می‌تواند منجر به ایجاد یا تقویت یک موقعیت انحصاری یا انحصارگونه شود. این وضعیت به شرکت‌های ادغام‌شده اجازه می‌دهد تا قیمت‌ها را بالا ببرند، کیفیت کالا یا خدمات را کاهش دهند، یا شرایط نامساعدی را برای مصرف‌کنندگان ایجاد کنند.

همچنین، ادغام‌های افقی می‌توانند موانع ورود برای شرکت‌های جدید را افزایش دهند، زیرا شرکت‌های کوچک‌تر ممکن است نتوانند با قدرت بازاری و منابع مالی وسیع شرکت‌های ادغام‌شده رقابت کنند. این مسائل به نوبه خود می‌توانند نوآوری را در بازار کاهش دهند، زیرا شرکت‌های کوچک‌تر و جدیدتر کمتر ترغیب می‌شوند تا در بازارهایی که توسط چند شرکت بزرگ کنترل می‌شود، وارد شده یا سرمایه‌گذاری کنند.

اثرات ضدرقابتی ادغام‌های عمودی

ادغام‌های عمودی، که در آن شرکت‌هایی از مراحل مختلف یک زنجیره تولید یا توزیع با هم ادغام می‌شوند، نیز می‌توانند اثرات ضدرقابتی داشته باشند، هرچند این اثرات معمولاً پیچیده‌تر از ادغام‌های افقی هستند. یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها در مورد ادغام‌های عمودی، ایجاد قدرت بازاری انحصارگونه است. این امر می‌تواند به شرکت ادغام‌شده امکان دسترسی به اطلاعات حساس رقبا یا کنترل دسترسی رقبا به منابع ضروری را بدهد. به عنوان مثال، یک شرکت تولیدی که با یک تأمین‌کننده مواد اولیه ادغام می‌شود، ممکن است قادر به محدود کردن دسترسی رقبای خود به این منابع شود یا شرایط نامطلوب‌تری را برای رقبا ایجاد کند.

همچنین، ادغام‌های عمودی می‌توانند منجر به انحصار دوجانبه شوند که در آن شرکت‌های ادغام‌شده می‌توانند بازارهای بالادستی و پایین‌دستی را کنترل کنند. این امر می‌تواند برای رقبا و مصرف‌کنندگان مضر باشد. اگرچه ادغام‌های عمودی می‌توانند کارایی‌های تولید و توزیع را بهبود بخشند، اما زمانی که موجب کاهش رقابت شوند، ممکن است به طور کلی به ضرر مصرف‌کنندگان و کل اقتصاد باشند.

نمونه‌هایی از ادغام‌های با تأثیرات رقابتی قابل توجه

یک نمونه بارز از ادغام و تملک با تأثیرات قابل توجه رقابتی، ادغام بین شرکت‌های AT&T و Time Warner در سال 2018 میلادی است. این ادغام با ارزش تقریبی 85 میلیارد دلار، توجه زیادی را به خود جلب کرد. AT&T یکی از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان خدمات مخابراتی و Time Warner یکی از پیشروترین تولیدکنندگان محتوای رسانه‌ای بود. این ادغام از نظر رقابتی بحث‌برانگیز بود، زیرا نگرانی‌هایی درباره تأثیر آن بر دسترسی رقبا به محتوای رسانه‌ای و انحصار اطلاعات در بازار مطرح شد. در نهایت، با وجود چالش‌ها و دعاوی حقوقی، ادغام مورد تأیید قرار گرفت، اما مقامات تنظیم گر رقابت شرایط خاصی را برای عملکرد این دو شرکت پس از ادغام در نظر گرفتند.

یک مثال دیگر، ادغام بین شرکت‌های General Electric و Honeywell در سال 2001 است. این ادغام که در آن زمان یکی از بزرگ‌ترین معاملات در تاریخ تجارت به شمار می‌رفت، نهایتاً توسط کمیسیون اروپایی رد شد. طرف‌های این ادغام دو شرکت، General Electric (GE)، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های چندملیتی در حوزه تکنولوژی و خدمات، و Honeywell، یک شرکت بزرگ در زمینه سیستم‌های کنترل و اتوماسیون بودند و ارزش این معامله نیز در حدود 42 میلیارد دلار بود.

کمیسیون اروپایی نگرانی‌های جدی در مورد تأثیر این ادغام بر رقابت در بازارهای اروپایی داشت. آنها نگران بودند که ادغام منجر به ایجاد یک شرکت با قدرت بازاری غالب شود که قادر به کنترل قیمت‌ها و کاهش انتخاب‌ها برای مصرف‌کنندگان باشد. همچنین این ترس وجود داشت که GE-Honeywell بتواند موقعیت انحصاری در برخی از حوزه‌های فناوری و خدمات ایجاد کند. در نهایت کمیسیون اروپا از تایید این ادغام سرباز زد.

تهیه و تدوین بانا