
مشاوره در دعاوی رقابتی و ضدانحصار
در پاییز ۱۴۰۳، شرکت تپسی بهعنوان یکی از بازیگران نوپای بازار سفارش آنلاین غذا، با ارائه شکایتی رسمی به شورای رقابت، از سیاستهای محدودکننده و انحصارگرایانه شرکت اسنپفود پرده برداشت. محور این شکایت، ایجاد موانع ساختاری برای ورود و گسترش فعالیت رقبا در بازار از طریق قراردادهای محدودکننده با رستورانها بود؛ قراردادهایی که عملاً اجازه همکاری آزادانه با سایر پلتفرمها را از رستورانها میگرفتند و بازار را در اختیار تنها یک بازیگر قرار میدادند.
تپسی با هدف ایجاد بازاری رقابتی، سالم و به دور از انحصار، تصمیم گرفت با اتکا به تحلیلهای تخصصی، این رویهها را به چالش بکشد. این شرکت در مسیر پیگیری حقوقی خود، از همراهی مرکز مطالعات توسعه و رقابت (بانا) بهره گرفت؛ نهادی که تخصص آن، طراحی و پیشبرد پروندههای رقابت با تکیه بر دادههای اقتصادی، تحلیلهای حقوقی و مستندات آماری است.
بانا با بررسی دقیق ساختار بازار، سهم بازیگران، شیوههای قرارداددهی، و آثار کوتاهمدت و بلندمدت این رویهها بر رقابت، مصرفکننده و صاحبان کسبوکار، لایحهای را تدوین کرد که با استناد به قوانین رقابت ایران و تجربههای بینالمللی، شورای رقابت را به مداخله در این موضوع مجاب کرد. در این تحلیلها، نشان داده شد که استفاده از ابزارهایی نظیر تخفیف مشروط، رتبهبندی ترجیحی و جریمه فسخ، عملاً بهعنوان پوششهایی برای ادامه انحصار عمل میکنند و رستورانها را در عمل از انتخاب آزاد محروم میسازند.
این پرونده، بخشی از تلاش گستردهتری است برای حاکمکردن قواعد رقابت سالم در بازار دیجیتال ایران؛ تلاشی که همراستا با رویهها و قوانین ضدانحصار در بیش از ۱۲۰ کشور جهان و از جمله اتحادیه اروپا انجام شده است.
اکنون، روند بررسی این پرونده توسط شورای رقابت در جریان است و تپسی همراه با تیم تحلیلی و حقوقی بانا، با ارائه اطلاعات و شواهد بهروزرسانیشده، تلاش دارد مسیر صدور یک رأی اثرگذار را هموار کند. این پرونده، نمونهای روشن از مقاومت در برابر انحصار در بازارهای نوظهور دیجیتال است و میتواند الگویی برای دیگر فعالان این حوزه باشد؛ الگویی که ثابت میکند پیگیری تخصصی، منسجم و مستند، میتواند حتی در برابر بازیگران بزرگ و تثبیتشده نیز به نتیجه منجر شود.