
مشاوره در دعاوی رقابتی و ضدانحصار
بازار فروش آنلاین غذا یکی از بازارهای پرمخاطبی است که اکنون در سراسر دنیا جای ویژهای برای خود در زندگی مردم باز کرده و پلتفرمهای گوناگونی طی سالهای اخیر به آن ورود کردهاند، اما برای اغلب کاربران ایرانی این بازار با یک اسم گره خورده است. مساله انحصارگرایی در این بازار با ورود رقبای تازه نارضایتیهای بیشتری را برانگیخته است.
در این صفحه شما میتوانید روند پرونده و هر اتفاق جدیدی را در این حوزه پیگیری کنید.
بازار فروش آنلاین غذا در ایران طی سالهای اخیر به شدت رشد کرده و اکنون برای بسیاری از کاربران ایرانی با نام «اسنپفود» شناخته میشود. اما در پس این نام آشنا، رویههایی انحصارطلبانه وجود دارد که مانع از رشد و رقابت آزاد دیگر پلتفرمها شده است. شرکت زودکس که از سال ۱۳۹۸ فعالیت خود را در استان کرمان آغاز کرده، یکی از بازیگرانی است که در مسیر توسعه خود، با این موانع مواجه شد. زودکس به دلیل قراردادهای انحصاری اسنپفود با رستورانها، نتوانست بهصورت عادلانه و آزاد در بازار حضور یابد و به همین علت شکایتی رسمی را علیه این پلتفرم به شورای رقابت ارائه داد.
آنچه این شکایت را از بسیاری موارد مشابه متمایز کرد، نحوهی تهیه و ارائه آن بود. شرکت زودکس با همراهی مرکز مطالعات توسعه و رقابت (بانا)، این شکایت را بهصورت مستند، تحلیلی و دقیق تدوین کرد. بانا که نخستین نهاد تخصصی در مشاوره اقتصادی و حقوق رقابت در ایران است، در کنار زودکس، با تحلیلهای دادهمحور، شواهد اقتصادی و بررسی نظاممند قراردادهای منعقدشده توسط اسنپفود، توانست ابعاد واقعی این انحصار را برای شورای رقابت روشن کند.
تیم تخصصی بانا با تعریف بازار مرتبط، اندازهگیری سهم بازار و بررسی اثرات این قراردادها بر ورود و ماندگاری رقبا، نشان داد که رفتار اسنپفود نهتنها مانع رشد زودکس شده، بلکه ساختار بازار را به نفع یک بازیگر خاص قفل کرده است. این تیم همچنین با محاسبه هزینههای تحمیلی به رستورانها و مدلسازی سناریوهای مختلف ورود به بازار، نشان داد که چنین قراردادهایی با محدود کردن ظرفیت رستورانها برای همکاری با سایر پلتفرمها، عملاً امکان رقابت را از سایر بازیگران سلب کردهاند.
بانا در این پرونده صرفاً نقش مشاور نداشت؛ بلکه با جمعآوری مستندات از رستورانهای متعدد، بررسی میدانی و تحلیل حقوقی مفصل، نقش تعیینکنندهای در شکلگیری و موفقیت لایحه شکایت ایفا کرد. این لایحه به گونهای تدوین شد که شورای رقابت را قادر ساخت ضمن درک دقیق ابعاد پرونده، در نهایت رأیی صادر کند که نهتنها اسنپفود را از ادامه این رویه منع میکند، بلکه امکان ورود و رشد بازیگرانی مانند زودکس را در بازار فراهم میسازد.
پرونده شکایت زودکس با همراهی بانا، نمونهای موفق از استفاده دقیق از ابزارهای حقوق رقابت و تحلیلهای اقتصادی در دفاع از بازار رقابتی در فضای دیجیتال ایران است. این تجربه نشان داد که با تکیه بر دانش تخصصی و مستندات دقیق، حتی در برابر بازیگران بزرگ نیز میتوان از اصول رقابت و عدالت اقتصادی دفاع کرد.